Goede voorbeelden

Op 7 december 2018 gaf Rik Houthaeve een presentatie over het streven naar een tevreden omgeving en de zoektocht naar draagvlak. Vanuit de filosofie van complexe projecten, waar proces een even groot belang heeft als de procedure, streven we naar een omgevingsmanagement dat kansen biedt aan alle betrokkenen om vroeg in het proces een inbreng te hebben. In de presentatie van Rik Houthaeve leert u meer over de aanpak van zo'n strategisch omgevingsmanagement. 

Een leerrijke studiedag over complexe projecten. U vindt hier alle presentaties van de voormiddag en de verslagen van de workshops in de namiddag terug.

Op 29 juni was er een studiedag over complexe projecten. In de voormiddag werd het kader van complexe projecten uitvoerig toegelicht, zowel qua regelgeving als linken naar andere instrumenten (natuur, m.e.r., onroerend erfgoed en archeologie, de omgevingsvergunning). 's Namiddags koppelden drie trekkers van lopende complexe projecten de theorie aan de praktijk. En leerden we meer over de centrale focus van elk complex project: de procesaanpak met een continue aandacht voor participatie.   

Na de publieke raadpleging en de adviesronde over de alternatievenonderzoeksnota gaat het projectteam aan de slag om alle inspraak en adviezen te bespreken. Uiteraard is het van belang dat diegenen die een reactie hebben gegeven op de hoogte worden gebracht wat er met die opmerkingen is gebeurd. Het overwegingsdocument is geen juridische verplichting, maar vanuit de nood aan openheid en transparantie bij complexe projecten is het een aanbeveling hierop actief in te zetten.

De bewonersgroep is een pijler van de werking van het complex project. Een aantal bewoners fungeren als klankbord. Ze krijgen terugkoppeling over het verloop van het complex project. Op die manier kunnen ze tijdens het overleg hun eigen idee over het project naar voren brengen, los van de reguliere formele procedures zoals een openbaar onderzoek. Aanvullend wordt er ook via info-avonden naar de volledige woonwijk teruggekoppeld.

In een goed planproces probeer je via conflictpreventie te anticiperen op potentiële conflicten en hierover pro-actief afspraken te maken. Wanneer een conflict zich toch voordoet, is het van belang dieper te kijken naar de oorzaak. Dit kan te maken hebben met belangen, met emoties, met aannames, met zaken uit het verleden, met persoonlijkheden en attitudes of onderlinge relaties. Alternatieve conflictoplossing (ADR) kenmerkt zich door een vrijwillige aanpak waarbij de partijen zeggenschap houden over de oplossing.

In de presentatie leest u er meer over.

Transparantie zorgt voor vertrouwen. Vertrouwen komt op zijn beurt de slaagkansen van het project ten goede. Omwille van transparantie is het aangewezen op een overzichtelijke wijze te communiceren over documenten allerhande, opgemaakt tijdens het planningsproces. In het kader van informatie- en kennisdeling is het publiek maken van deze informatie raadzaam. Het stadsontwikkelingsproject Oude Dokken te Gent heeft op de projectwebsite een helder overzicht van documenten ingepast (http://www.oudedokken.be/bibliotheek/).

De OMGEVINGSRAAD SCHIPHOL is het podium waar alle vraagstukken, belangen en partijen rond de ontwikkeling van Schiphol en omgeving bij elkaar komen. Betrokken partijen zijn overheden, de luchtvaartsector, bewoners en brancheorganisaties. Liefst 94 bewonersgroepen hebben zich geregistreerd voor die nieuwe omgevingsraad Schiphol, waarin vanaf 1 januari 2015 bewoners, overheden en de luchtvaartsector met elkaar overleggen over geluidshinder, de groei van Schiphol en woningbouw. Voor de omgevingsraad werd een specifieke website ontwikkeld (http://www.omgevingsraadschiphol.nl/) en aanvullend wordt er qua communicatie ook voorzien in een nieuwsbrief.  

Geïntegreerde gebiedsontwikkeling is complex. Het vraagt van de partijen met uiteenlopende belangen en denkbeelden dat ze met elkaar communiceren, elkaar begrijpen en tot gezamenlijke besluiten komen. Bruggenbouwers spelen daarin een cruciale rol omdat ze de taal van de verschillende domeinen begrijpen en verbindingen kunnen leggen over de domeingrenzen heen.

Op eigen kracht komen we er niet. Er is behoefte aan gebiedsgerichte processen waar vanuit een gemeenschappelijke ambitie in een gelijkwaardig partnerschap wordt samengewerkt. Netwerking waar verantwoordelijkheden gezamenlijk worden gedeeld. Waar de procesbegeleider er zorg voor draagt dat de positieve energie de strijd om de eigen belangen overstijgt. Enkele aandachtspunten over deze dialoog. 

Voor de opstart van de twee plan-MER's 'Tweede Spoorontsluiting haven van Antwerpen' en 'E313' werden vijf infomarkten georganiseerd. Gezien de grootte van het plangebied was de keuze voor vijf afzonderlijke markten evident (ondanks dat dit de tijdsinvestering fel verhoogt), omdat een infomarkt lokaal moet georganiseerd worden.

Wanneer werkzaamheden beginnen, start er een lange periode van hinder voor de buurt. Communicatie met de buurtbewoners is dan erg belangrijk. De wervende informatiecampagne voor de bouw van de A11, een nieuwe snelweg in West-Vlaanderen, geeft hiervan een goed voorbeeld.

Een paar jaar geleden diende een projectontwikkelaar een bouwaanvraag in voor een nieuwe kantoorcomplex van 46 meter hoog en een woontoren van acht verdiepingen. In de procedure diende de buurt een bezwaarschrift in. Vervolgens werd er samengezeten met de buurt en kwam men tot een breed gedragen ontwerp.